logo
สินธูพระเครื่อง Home Amulet

บทความ

ประวัติ วัตถุมงคล พระครูบาเจ้า ไต้อ๋อง สุธมฺโม วัดดอนกู่ไก่แก้ว จ.พะเยา

29-09-2557 23:27:10น.

ประวัติอาจารย์ใต้อ๋อง อนาคาริโก

  พระครูบาเจ้าใต้อ๋อง ฉายา กู่ไก่ห้วยก่ำ วัดดอยกู่ไก่แก้ว ทั้งชาวบ้านและพระเณร เขาก็เรียกชื่อและรู้จักท่านอย่างนั้ทั้งนั้น จนคุ้นเคยกันทั่วไป ท่าเอ๋ยว่าหรือได้ยินว่า ท่านเจ้าใต้อ๋อง หรือ ตุ๊เจ้าใต้อ๋อง กู่ไก่ห้วยก่ำ คนส่วนมากแถวภาคเหนือ ทั้งพระเณร และลูกศิษย์ลูกหา ที่เคยไปศึกษาปฏิบัติธรรม เข่ากรรมปริวาส ที่วัดดอยกู่ไก่แก้วทุกปีก็รู้จักดี หมู่ชาวเข้ากรรมปริวาส ล่าปริวาส ดงปริวาส ท่านรู้จักกันหมดแล้วอย่างไม่มีสงสัย
 พระอาจารย์ใต้อ๋อง เจ้าอาวาสวัดดอยกู่ไก่แก้ว เดิมชื่ออร่าม เผ่าเต็ม เกิดบ้านห้วยข้าวก่ำเหนือ ตำบลห้วยข้าวก่ำ อำเภอจุน จังหวัดพะเยา บิดาชื่อ นายจันทร์ มารดาชื่อนางหล้า เผ่าเต็ม (คนทั้งหลายเรียกว่าใต้อ๋อง)
   จบโรงเรียนสถานศึกษา ป.๔ โรงเรียนบ้านบัวสถาน ( จุน วุฒโฒวาท) เมื่อปี ๒๕๑๑ เข้าบรรพชาเป็นสามเณรที่วัดห้วยข้าวก่ำได้ ๕ พรรษา ลาสิกขาออกไป สมัยเป็นสามเณรได้ไปศึกษา นธ.เอก ฝึกอบรมการพูด การเทศน์ บรรยายธรรมะ ที่วัดอำมาตย์ อ.เทิง จ. เชียงราย  ๑ ปี เมื่อ ปี พ.ศ. ๒๕๑๕
 เข้าบวชเป็นพระภิกษุ อุปสมบท เมื่อวันที่ ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๒ ณ พัทธสีมาวัดห้วยข้าวก่ำ อำเภอจุน จังหวัดพะเยา พระครูบา อินมี อาภากาโร เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูบาศรีลัย ภัทธโร (พระครูสิริภัทธรรม) เป็นพระกรรมวาจารย์ บวชแล้วออกปฎิบัติธรรมกรรมฐานจาริกธุดงค์ไปในสำนักต่างๆ เป็นเวลา ๓ ปี สอบได้นักธรรมเอก
 กลับมาอยู่วัดห้วยข้าก่ำ เป็นเวลา ๒ ปี ได้ลามาปฏิบัติธรรมบูรณะรักษาพระธาตุดอยกู่ไก่แก้วมาเป็นเวลา ๑๐ ปี เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๘
บันทึกการจาริกธุดงค์แสวงหาโมกขธรรม
ของท่านเจ้าใต้อ๋อง อนาคาริโก
   ได้ไปศึกษาการปฏิบัติที่ ถ้ำเขาสมโภชน์กับ หลวงพ่อคง จันตะมาโร และพระอาจารย์ผิว ในวันที่ ๑ ถึง วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์
 พ.ศ.๒๕๒๕ รวม ๑๕ วัน ได้ฉันน้ำมูดเน่าดองสมอของหลวงพ่อวัดเขาสมโภชน์ ไชยบาดาล ลพบุรี
     ๑๕ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๒๙ ได้ไปเข้ากรรมปริวาสวัดสวนสวรรค์หนองม่วง โคกสำโรง ลพบุรี ๑๕ วัน
     ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๙ ได้ปฎิบัติธรรมกับหลวงพ่อคง จันตะมาโร อีก ๗ วัน ก็ลากลับวัดดอยกู่ไก่แก้ว
     ๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๐ ไปร่วมปฏิบัติธรรมกับหลวงพ่อคง ที่โรงเจราชบุรีดำเนินสะดวก
ได้จาริกธุดงค์เดินเดี่ยวรูปเดี๋ยว ปี พ.ศ. ๒๕๓๖
     ๔ เม.ย.       ธุดงค์ถึงวัดพระธาตุดอยสุเทพ ที่เชียงใหม่
     ๔ เม.ย.        นอนเชิงดอยกู่ธาตุกระดูกวัดดอยสุเทพนี้
     ๕ เม.ย.        นอนจำวัดข้างห้วยน้ำปิง อ.หางดง
     ๖ เม.ย.         นอนจำวัดข้างห้วยน้ำปิง วัดผาสาด
     ๗ เม.ย.         นอนจำวัดป่าช้าบ้านปาง ลำพูน
     ๘ เม.ย.         นอนป่าช้าเมืองลำพูน หริภุญชัย
     ๙เม.ย.           นอนจำวัดม่อนจำศีล ป่าซาง ลำพูน
     ๑๐เม.ย.         นอนจำวัดป่าช้าแม่กวม ลำปาง
     ๑๑เม.ย.         นอนจำวัดป่าช้าเกาะคา ลำปาง
     ๑๒เม.ย.         นอนจำวัดป่าช้าถ้ำเจ้าพ่อประตูผา ลำปาง
     ๑๓เม.ย.         นอนจำวัดป่าช้าแม่ต๋ำ พะเยา
     ๑๔-๑๖เม.ย.   นอนจำวัดกลางทุ่งนอกบ้านห้วยข้าวก่ำเหนือ
     ๑๗-๑๙เม.ย.   นอนจำวัดที่วัดห้วยข้าวก่ำ
     ๒๐-๒๒เม.ย. นอนจำวัดที่วัดค้างหงส์ ต.จุน อ.จุน
     ๒๓เม.ย.         นอนจำวัดที่ป่าช้ากิ่วชมพู เชียงคำ
     ๒๔เม.ย.         นอนจำวัด ส.แสวงธรรม สบบง เชียงคำ ปัจจุบันนี้เป็นสำนักอุดมธรรม
     ๒๕-๒๗เม.ย. นอนจำวัดที่ป่าช้าบ้านม่วงชุม เชียงคำ
     ๑-๓พ.ค.         นอนจำวัดที่สวนบ้านพ่อหนานรอด บ้านสันต้นเปา อ.เทิง
   ๕-๖พ.ค.         นอนจำวัดที่ป่าช้าบ้านดอนไชย อ.เทิง
     ๗พ.ค.             นอนจำวัดที่กลางทุ่งหัวบ้านห้วยไคร้ อ.เทิง
     ๘-๑๐พ.ค.      นอนจำวัดที่ป่าช้าบ้านต้าหลวงหรือต้าน้ำล้อม อ.เทิง
     ๑๑-๑๓พ.ค.   นอนจำวัดที่วัดสบเปา เวียงชัย
     ๑๔พ.ค.         นอนจำวัดที่วัดสันทรายงาม เวียงชัย
     ๑๕พ.ค.         นอนจำวัดที่ดอนเจดีย์ ท่าข้าวเปลือก แม่จัน
     ๑๖พ.ค.          นอนจำวัดที่สันทางหลวง แม่จัน
     ๑๗พ.ค.         นอนจำวัดที่พระธาตุดอยตุง แม่จัน
     ๑๘พ.ค.         นอนจำวัดที่หัวบ้านเชิงดอย แม่จัน
     ๑๙พ.ค.          นอนจำวัดที่โรงเจเชิงดอยตุง แม่จัน
     ๒๐-๒๙พ.ค.   นอนจำวัดที่ถ้ำปุ่ม ถ้ำปลา ถ้ำเสาหิน แม่สาย
     ๒๙พ.ค.-๒มิ.ย.   พักเดินธุดงค์ปฏิบัติอยู่วัดถ้ำผาจม แม่สายเชียงราย
     ๓มิ.ย.             ธุดงค์ต่อไปพักบ้านร่อง แม่สาย
     ๔มิ.ย.             ธุดงค์ต่อไปพักบ้านสบฮวก เชียงแสน
     ๕มิ.ย.            ธุดงค์ต่อไปพักวัดพระธาตุสองพี่น้อง เชียงแสน
     ๖มิ.ย.             ธุดงค์ต่อไปพักป่าช้าบ้านทุ่งแซว เชียงแสน
     ๖มิ.ย.             ได้ออกธุดงค์ไปนอนพักที่ป่าช้าละเมาะริมทาง สามแยกริมป่าช้าบ้านแพะ บ้านหยาม เชียงแสน
     ๗มิ.ย.            ธุดงค์ต่อไปพักบ้านเมืองกาญก็เลยจำพรรษา พักธุดงค์เพียงเท่านี้รักษาการเจ้าอาวาสอยู่ ๔ เดือน
     ๗มิ.ย.            ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักวัดสันทรายงาม ต.ปงน้อย อ.แม่จัน
     ๘มิ.ย.             ได้จาริกธุดงค์ไปพักวัดหนองบัวตอง ต.ปางหมอปวง เชียงแสน
     ๙มิ.ย.             ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักวัดป่าเปา ต.จันจว้า อ.แม่จัน
     ๑๐มิ.ย.           ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักกลางทุ่งใกล้บ้านท่าข้าวเปลือก แม่จัน
     ๑๑มิ.ย.           ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักทุ่งกวางปงน้อย แม่จัน
     ๑๒มิ.ย.          ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักป่าช้าบ้านแก่นห้วยซ้อ เชียงของ
     ๑๓มิ.ย.          ได้ออกไปพักจาริกธุดงค์ไปพักวัดบ้านน้ำม้า บ้านสถาน พบหลวงพ่อบุญล้วนอยู่ที่นี่
     ๑๔ธ.ค.          ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักป่าช้าบ้านเชียงของ อ.เชียงของ
     ๑๕-๑๗ธ.ค.   ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักวัดหัวเวียง ต.เวียง อ.เชียงของ
     ๑๘ธ.ค.          ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักวัดบ้านเมืองกาญ ต.เวียง อ.เชียงของ
     ๑๙ธ.ค.          ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักป่าช้าบ้านไร่ เชียแสน
     ๒๐ธ.ค.         ได้ออกจาริกธุดงค์ไปพักป่าช้าบ้านแม่คำ แม่จัน
     ๒๐-๒๗ธ.ค. ได้ออกจาริกไปพักโรงเจเชิงดอยตุง
     ๒๘-๓๐ธ.ค. ได้ออกจาริกไปพักวัดถ้ำผาจม
ในปี พ.ศ. ๒๕๒๗
     ๑ม.ค.             ออกจาริกไปพักที่วัดเวียงแก้ว
     ๒-๔ม.ค.       ได้ออกจาริกไปพักวัดพระธาตุจอมกิตติ เชียงแสน
     ๕ม.ค.            ได้ออกจาริกไปพักวัดพระธาตุผาเงา เชียงแสน
     ๖ม.ค.             ได้ออกจาริกไปพักวัดบ้านแซว เชียงแสน
     ๗ม.ค.            ได้ออกจาริกไปพักบ้านใหม่ ท่าข้าวเปลือก
    ๘ม.ค.            ได้จาริกไปพักป่าช้าแดง ปงน้อย แม่จัน
    ๙ม.ค.             ได้ออกจาริกไปพักบ้านปงเคียน เมืองเชียงราย
    ๑๐ม.ค.          ได้ออกจาริกไปพักทุ่งก่อ เวียงชัย
    ๑๑ม.ค.          ได้ออกจาริกไปพักบ้านสบเปา เวียงชัย
    ๑๒ม.ค.         ได้ออกจาริกไปพักบ้านป่าแดด ป่าเงาะ
    ๑๓ม.ค.          ไปถ้ำผาตอง ต.นางแล อ.เมือง ร่วมปฏิบัติธรรมตลอดถึงเดือนมีนาคมช่วยบวชภาคฤดูร้อน ถ้ำผาตอง นายทรงศักดิ์ (กิตติยาโน) ผู้ดำเนินตลอดเดือนเมษายนสิ้นเดือนมีนาคมก็กลับวัดห้วยข้าวก่ำ
        ๘เม.ย.            ได้จาริกไปนอนศึกษาธรรมที่วิทยาลัยครู เชียงราย
    ๙เม.ย.            ได้จาริกไปนอนวัดฮ่องลี่ ค่ายเม็งราย
    ๑๐เม.ย.          ได้จาริกไปนอนขึ้นรถเมล์ธุดงค์ทัวไปน้ำตกเขากระทิง จ.ตราด
    ๑๑-๑๓เม.ย.   ได้จาริกไปนอนสวนทุเรียน อ.ขลุง
    ๑๔-๑๖เม.ย.   ได้จาริกไปนอนสวนเงาะ อ.ขลุง
    ๑๗-๑๙เม.ย.   ได้จาริกไปนอนสวนละมุด มังคุด อ.ขลุง
    ๒๐-๒๓เม.ย. ได้จาริกไปนอนสวนยาง
    ๒๔เม.ย.         นั่งรถไปลงวัดคีรีวง นครสวรรค์
     ๒๔-๒๖เม.ย. ได้จาริกไปนอนวัดคีรีวง นครสวรรค์
    ๒๖เม.ย.         นั่งรถไปลงวัดพระบาทตากผ้า ลำพูน หลวงพ่อสุพรหมยาน ลำพูน
    ๒๗เม.ย.        เดินไปพระธาตุหริกุญชัย ลำพูน
    ๒๘เม.ย.        นั่งรถเดินทางกลับวัดถ้ำผาตอง
    ๓๐เม.ย.         กลับวัดห้วยข้าวก่ำ
 
 
สิ้นสุดการบวชภาคฤดูร้อน แล้วเริ่มออกธุดงค์อีก
  ๕พ.ค.           ได้จาริกธุดงค์อีกไปพักวัดศรีจอมแจ้ง ต.หงษ์หิน อ.จุน จ.พะเยา
    ๖พ.ค.            จาริกไปพักป่าช้าต้นปล้อง อ.เทิง
    ๗พ.ค.            จาริกไปพักป่าช้าพญาเม็งราย
    ๘พ.ค.            จาริกไปพักบ้านสวนทุ่งย้าง พญาเม็งราย
    ๙พ.ค.            จาริกไปพักบ้านแม่เผื่อ พญาเม็งราย
    ๑๐พ.ค.          จาริกไปพักดงมหาวัน เวียงชัย
    ๑๑พ.ค.          จาริกไปพักท่าข้าวเปลือก
    ๑๒พ.ค.         จาริกไปพักบ้านกิ่งพร้าว เชียงแสน ออกจาริกธุดงค์พักโรงเจเชิงดอย
    ๑๓พ.ค.         ออกจาริกไปพักวัดบ้านเหมืองแดง แม่สาย
    ๑๔พ.ค.         จาริกไปพักป่าละเมาะแม่มะ น้ำแม่มะ เชียงแสน
    ๑๕พ.ค.         จาริกไปพักป่าช้าบ้านป่าก๋อย เมืองชุม แม่สาย
    ๑๖พ.ค.          จาริกไปพักป่าช้าปางหมอปวง เชียงแสน
    ๑๗พ.ค.          จาริกไปพักวัดพระธาตุผาเงา เชียงแสน
    ๒๙พ.ค.         จาริกไปพักป่าช้าบ้านสันธาตุ เชียงแสน
    ๓๐พ.ค.         จาริกไปพักกลางทุ่งหอม ปากฮ้าง บ้านขี้เหล็ก
    ๓๑พ.ค.         จาริกไปพักแม่ปง แม่จัน
    ๑มิ.ย.             จาริกไปพักทุ่งหลวงขึ้นกิ่วดอยมีเสาหลักเมืองระหว่าง อ.แม่จัน กับ อ.เชียงของ
    ๑มิ.ย.             จาริกไปพักวัดบ้านแก่น อ.เชียงของ
     ๒มิ.ย.             จาริกไปพักบ้านน้ำม้า อ.เชียงของ พักวัดน้ำม้า ๑ เดือน
     ๓ก.ค.            จาริกไปพักวัดหัวเวียง ต.เวียง อ.เชียงของ
     ๔ ก.ค.           จาริกไปพักกิ่วกาน สำนักสงฆ์
    ๕ ก.ค.            จาริกไปพักป่าช้าบ้านสามเหลี่ยม วัดเชียงเหมี้ยง
    ๖ ก.ค.            จาริกไปพักป่าช้าจีน แม่สาย
    ๗ก.ค.            จาริกไปพักบ้านสวนไม้หัวหินแตก แม่สาย
    ๘ก.ค.             จาริกไปเลียบสันเขาถึงดอยตุงนอนพักวัดดอยตุง
    ๙ก.ค.             จาริกไปพักถ้ำเสาหิน
    ๑๐ก.ค.          จาริกไปพักปากทาง ป่าชางาทงไปเชียงใหม่
    ๑๑ก.ค.          จาริกไปพักนิคมชาวเขา
    ๑๒ก.ค.         จาริกไปพักกองทหาร
    ๑๓ก.ค.          จาริกไปพักหัวเมืองงาม
    ๑๔ก.ค.          จาริกไปพักน้ำกก ข้ามน้ำกก
    ๑๕ก.ค.         จาริกไปพักเมืองเชียงใหม่
    ๑๖ก.ค.          จาริกทัวร์ธุดงค์กลับวัดห้วยข้าวก่ำพักการธุดงค์ไว้ ปฎิบัติหน้าที่เป็นรองเจ้าอาวาสวัดห้วยข้าวก่ำ ปฎิบัติหน้าที่เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดห้วยข้าวก่ำ ปฎิบัติหน้าที่เป็นพระคู่สวดนาค ปฎิบัติหน้าที่เป็นครูสอน นธ.และนักเรียนมัธยมสายสามัญ โรงเรียนห้วยข้าวก่ำวิทยา
ปี พ.ศ. ๒๕๒๘
    ๑-๑๐ก.พ.      ไปเข้ากรรมปริวาสวัดพระธาตุผาเงา
    ๑๑ก.พ.-๑๒มี.ค. อาสาเป็นพระวิทยากรธุดงค์จาริก
    ๑๑ก.พ.          จาริกไปวัดผาเงา ถึงบ้านป่าคา พักบรรยายธรรม โรงเรียนบ้านป่าคา ต.บ้านแซว เชียงแสน
    ๑๒-๑๕ก.พ. จาริกไปพักป่าช้าเชียงของ
    ๑๖ก.พ.          จาริกไปพักโรงเรียนทุ่งงิ้วสถาน น้ำม้า เชียงของ
    ๑๗ก.พ.         จาริกไปพักท่าข้ามดอนชัย ศรีดอนชัย
    ๑๘ก.พ.         จาริกไปพักวัดบ้านตอง เทศน์ ๓ ธรรมมาศ เชียงของ
    ๑๙-๒๐ก.พ.   จาริกไปพักโรงเรียนบ้านพร้าวกุด บ้านพร้าวกุด เชียงของ
    ๒๑ก.พ.         จาริกไปพักวัดบ้านคึ่ง ศรีดอนมูล เชียงของ
  ๒๒ก.พ.       จาริกธุดงค์ไปพักวัดบุญเรืองใต้ เชียงของ
    ๒๓ก.พ.        จาริกไปพักโรงเรียนน้ำแพร่ ยางฮอม เทิง
    ๒๔ก.พ.        จาริกไปพักโรงเรียนตาลใต้ ยามฮอมเทิง
    ๒๕-๒๗ก.พ.         จาริกไปพักวัดสวนดอก สันทรายมูล เทิง
    ๒๘ก.พ.        จาริกไปพักวัดโพธิ์ทอง สันทรายงาม เทิง
    ๒๙ก.พ.         จาริกไปพักวัดหนองบัว สันทรายงาม เทิง
    ๓๐ก.พ.         จาริกไปพักวัดสันติอุดมธรรม หนองเสา
    ๑-๒มี.ค.        จาริกไปพักวัดสบเปา แม่เปา อ.พญาเม็งราย
    ๓มี.ค.            จาริกไปพักวัดทุ่งย้าง แม่เปา อ.พญาเม็งราย
    ๔มี.ค.            จาริกพักดงมะตืน แม่เปา อ.พญาเม็งราย
    ๕มี.ค.            จาริกไปพักบ้านห้วยเคียน ทุ่งก่อ เวียงชัย
    ๖มี.ค.             จาริกไปพักโรงเรียนทุ่งก่อ เวียงชัย
    ๗มี.ค.            จาริกไปพักชุมชนโรงเรียนบ้านเหล่า เวียงชัย
    ๑๐-๑๒มี.ค.   จาริกไปพักวัดสันติวนาราม บ้านปงเคียน ดงมหาลัยเวียงชัย สิ้นสุด
    ๑๓มี.ค.           จาริกธุดงค์ทัวร์กลับวัดพระธาตุผาเงา
    ๑๔มี.ค.          จาริกธุดงค์ทัวร์กลับวัดห้วยข้าวก่ำ
    ๑๕-๑๗ต.ค. ได้จาริกธุดงค์ไปป่าช้าป่าแดด ป่าแงะ
    ๑๘ต.ค.          ได้จาริกธุดงค์ไปวัดพระธาตุ ดอยจอมคีรีป่าแดด
    ๑๙ต.ค.          ได้จาริกธุดงค์ไปทางทุ่งบ้านร้อง หน้าบ้านเมืองชุม
    ๒๐-๒๒ต.ค. ได้จาริกธุดงค์ไปป่าช้าเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย
    ๒๓ต.ค.         ได้จาริกออกธุดงค์ไปกลางป่าบ้านสันสลี ป่าซาง แม่จัน
    ๒๔ต.ค.         ได้จาริกออกธุดงค์ไปแม่จัน ต.แม่จัน อ.แม่จัน
    ๒๕ต.ค.         ได้จาริกออกธุดงค์ไปวัดสันสลี บ้านใหม่ ต.ต้า อ.เทิง
    ๒๖ต.ค.         ได้จาริกออกธุดงค์ไปวัดพระธาตุปูล้าน พญาเม็งราย
    ๒๗ต.ค.        ได้ออกธุดงค์ไปบ้านต้นปล้อง อ.เทิง
    ๒๘ต.ค.          ได้จาริกออกธุดงค์ไปบ้านห้วยเคียน
    ๒๙-๓๑ต.ค.    ได้จาริกออกธุดงค์ไปถ้ำผาจรุย ต.ป่าแงะ อ.ป่าแดด
    ๑พ.ย.              ได้จาริกออกธุดงค์ไปกลางทุ่งบ้านดอนนา แม่คำ
    ๒พ.ย              ได้จาริกออกธุดงค์ไปป่าช้าห้วยบง ป่าแดด
    ๓พ.ย.             ได้จาริกออกธุดงค์ไปป่าช้ากล้วยงาม ป่าแดด
    ๔พ.ย.             ได้จาริกออกไปธุดงค์ไปบ้านต้นปล้อง
    ๕พ.ย.             ได้จาริกไปป่าช้า อ.เทิง
    ๕-๘พ.ย.         ได้จาริกออกธุดงค์ไปป่าช้าบ้านดอนไชย อ.เทิง
    ๙พ.ค.            ได้จาริกธุดงค์พักที่กลางทุ่งบ้านนา แม่ต๋ำ ต.แม่ต๋ำน้อย อ.เชียงคำ
    ๑๐พ.ย.          ออกจาริกไปถึงห้วยข้าวก่ำ อ.จุน พักธุดงค์อยู่สำนักดอยกู่ไก่แก้วอีก ๕ เดือน        .         
    ๑๘พ.ย.           จาริกธุดงค์ไปพักป่าดอกคำใต้ พะเยา
    ๑๙พ.ย.            ออกจาริกไปพักป่าช้า บ้านร่องคำหลวง   พะเยา
    ๒๐-๒๒พ.ย.   จาริกไปร่องคำหลวง พะเยา
    ๒๓พ.ย.           ออกจาริกไปพักสำนักสงฆ์บ้านปากบอก วังเหนือ
    ๒๔พ.ย.           ออกจาริกไปพักกลางป่าใกล้วัดน้ำเปือย วังเหนือ
    ๒๕พ.ย.           ออกจาริกไปพักสวนสาธารณะกลางบ้าน วังเหนือ (สามแยกกาด อ.วัง               เหนือ) ลำปาง
          ๒๖พ.ย.           ออกจาริกไปพักบ้านโป่งน้ำร้อน
          ๒๗พ.ย.          ออกจาริกไปพักป่าช้าบ้านดอยสะเก็ด
          ๒๘-๓๐พ.ย.    ออกจาริกไปพักวัดพระธาตุดอยสุเทพ
          ๑-๖ธ.ค.           ออกจาริกไปพักวัดอุโมงค์ เชียงใหม่
          ๗-๑๐ธ.ค.       ออกจาริกไปพักวัดพันอ้น
          ๑๑ธ.ค.               ออกจาริกไปพักวัดใหม่กู่คำท่ารถอาเขต เชียงใหม่ ได้รับความอุปถัมภ์จากรองเจ้าอาวาส วัดเจดีย์งาม ถวายค่ารถไปฝาง
          ๑๒-๒๗ธ.ค.   ออกจาริกไปพักวัดถ้ำตับเตา อาจารย์ บุญช่วย ฐิตสาโร
          ๒๘ธ.ค.          ได้รับความอุปถัมภ์จาก อาจารย์ บุญช่วย ให้เอารถไปส่งสันปง
          ๒๘-๓๐ธ.ค.    พักวัดสันปง
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๑
          ๑ม.ค.              จาริกธุดงค์พักต้นไทรงาม พร้าว
          ๒-๘ม.ค.         จาริกไปพักวัดดอยแม่ปั๋งคารวะศพหลวงปู่แหวน ได้รับความอุปถัมภ์จากโยม เอารถรับส่งจากดอยแม่ปั๋งถึงดอยเมืองลำปาง
          ๙ม.ค.              ออกจาริกไปพักป่าช้าสันกลาง เมืองลำปาง
          ๑๐ม.ค.            จาริกไปพักป่าช้าลำพูนได้รับความอุปถัมภ์จากรถลำพูนถึงพะเยา
          ๑๐-๑๑ม.ค.     จาริกไปพักป่าช้าวัดพระเจ้าตนหลวง (พระธาตุจอมหลวง)
          ๑๒ม.ค.           จาริกไปพักป่าช้ากล้วยงาม
                                 ได้นำกำลังพระเณรไปปฏิบัติธรรมเทิดพระเกียรติถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ ในวันที่ ๕ ธันวาคม
          ๒-๗ธ.ค.         ปฏิบัติธรรมเทิดพระเกียรติที่พุทธมณฑลนครปฐม
          ๘ธ.ค.              พักปฏิบัติธรรมที่วัดปากท่อ ต.ปากท่อ ราชบุรี อาจารย์สมบูรณ์ บุญกาโม
          ๙-๑๐ธ.ค.        ปฏิบัติธรรมศึกษาที่พระธาตุปฐมเจดีย์ นครเมืองนครปฐม
          ๑๑-๑๓ธ.ค.     ไปวัดสังฆทาน อ.สนอง นนทบุรี
          ๑๔-๒๐ธ.ค.    ไปวัดสวนแก้ว อาจารย์พยอม นนทบุรี
          ๒๑ธ.ค.           ไปวัดชลประทาน ปัญญานันทะ นนทบุรี
          ๒๓ธ.ค.          จำวัดทันในรถ นั่งรถไปสุโขทัยลงนครสวรรค์
          ๒๔-๒๕ธ.ค. วัดม่อนจำศีล ตุ๊เจ้าหนานเริญ
          ๒๖-๒๗ธ.ค.   จาริกไปพักกลางทุ่ง ตลาดห้างฉัตร
          ๒๗-๒๙ธ.ค.   ออกจาริกไปพักป่าช้าลำพูน
          ๓๐-๓๑ธ.ค.     จาริกไปพักกลางทุ่งข้างทางติดสถานีท่ารถลำปาง
          ๑-๒ม.ค.         จาริกไปพักวัดห้วยทราย อ.งาว ขึ้นรถกลับวัดดอยกู่ไก่แก้ว
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๔
      ๗ธ.ค.              เดินธุดงค์นอนพักป่าช้าห้วยไม้แดง อ.ปง จ.พะเยา
          ๘ธ.ค.              บิณฑบาตรฉันข้าว อ.ปง เดินได้๒๘ กม.
     ๘ธ.ค.              เดินธุดงค์นอนพักป่าช้าบ้านสบขาม อ.ปง
      ๙ธ.ค.              บิณฑบาตฉันข้าว อ.ปง เดินธุดงค์นอนพัก โรงเรียนขุนควรวิทยา เดินได้ ๑๒ กม.
          ๙ธ.ค.              เดินธุดงค์นอนพักถ้ำผาตั้ง อ.ปง
          ๑๐ธ.ค.           บิณฑบาตฉันข้าว ถ้ำผาตั้ง อ.ปง
         ๑๑ธ.ค.            ถ้ำผาตั้งใส่บาตรไม่ดี ได้คุณโยมพ่อสม หลวงนาม อุปฐากอาหารตลอด ๗ วัน
          ๑๒ธ.ค.           เดินธุดงค์นอนพักอาศรมธรรมจาริกบ้านแม้ว อ.ปง ( เฉลิมฉลองกรุง)
          ๑๓ธ.ค.           บิณฑบาตฉันข้าวใส่บาตรได้ดีมากเดินได้ ๒๐ กม.
        ๑๓ธ.ค.            นอนพักป่าช้าบ้านสบขุ่น อ.ท่าวังผา จ.นาน เดินได้ ๒๓ กม.
         ๑๔ธ.ค.            บิณฑบาตฉันข้าว ป่าช้าสบขุ่น
        ๑๔ธ.ค.            เดินถึงบ้านดอยติ้วแม้ว โม้ง เดินได้ ๑๙ กม.
        ๑๕ธ.ค.             บิณฑบาตฉันข้าวดอยติ้ว เขาใส่บาตรดีมาก
        ๑๕ธ.ค.             เดินถึงบ้านห้วยนาไฮ วัดนาไฮ (โพธฺวฎาราม) ต.ศรีภูมิ อ.ท่าวังผา จ.น่าน เดินได้ ๒๖ กม.
    ๑๕-๑๙ธ.ค.      เดินถึงบ้านห้วยนาไฮ ๕ วัน ๕ คืน
          ๒๐ธ.ค.           เดินนอนป่าช้าบ้านผาสิง อ.เมือง จ.น่าน เดินได้ ๑๘ กม.
         ๒๑ธ.ค.           เดินถึงนอนลอมหมาก้านสนามดินแดงหรือกาดเจ้าบ้านอภัยเวียง เมืองน่าน เดินได้ ๑๕ กม. นอน                       ๒ คืน ๒๑-๒๒ธ.ค.
      ๒๓ธ.ค.            เดินถึงวัดบ้านวังม่วงโสคีรี เดินได้ ๑๒ กม.
      ๒๔ธ.ค.             บิณฑบาตฉันข้าวที่นี่ดีมาก มีคุณหมอติดตาม เดินได้ ๑๒ กม.
       ๒๕ธ.ค.             เดินถึงป่าช้าบ้านชมถู อ.เวียงสา เดินได้ ๑๗ กม.
      ๒๖ธ.ค.            นอนบิณฑบาตฉันข้าวที่เวียงสา
      ๒๖ธ.ค.             เดินถึงวัดบ้านห้วยโรงนอก ร้องกวาง นอนวัดห้วยโรงนอก เดินได้ ๑๘ กม.
      ๒๗ธ.ค.            บิณฑบาตฉันข้าววัดนี้
     ๒๗ ธ.ค.             ห้วยเก็ดผีตองเหลือง (๓๐-๔๐ นาน้อย ๕๗-๖๐ น่าน)
    ๒๗ ธ.ค.        เดินถึงวัดแม่กระทิง พักวัดนี้ ๗ วัน ๗ คืน
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๖
    ๖มี.ค.             ฌานปนสถานป่าช้าบ้านศรีภูมิ ต.แม่คำมี อ.เมือง จ.แพร่
    ๗มี.ค.             ฌานปนสถานป่าช้าบ้านทุ่งโฮ่ง ต.แม่คำมี อ.เมือง จ.แพร่
    ๘ มี.ค.           ฌานปนสถานป่าช้าบ้านธรรมเมือง ต.แม่คำมี อ.เมือง จ.แพร่
    ๙มี.ค.             ฌานปนสถานป่าช้าสถานบ้านเด่นชัย อ.เด่นชัย จ.แพร่
    ๑๐-๑๑มี.ค.    ฌานปนสถานป่าช้าสถานวัดบ้านน้ำริดใต้ ต.น้ำริด อ.เมือง จ.อุตรดิตถ์
    ๑๓มี.ค.          ห้างสวนอ้อยบ้านนานกกก อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
    ๑๔มี.ค.          ห้างสวนอ้อยบ้านเด่นเหล็ก ต.เด่นเหล็ก อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
    ๑๕-๑๗มี.ค. วัดต้นต้อง (โพวา) ต.ฟากท่า อ.ฟากท่า จ.อุตรดิตถ์
    ๑๘-๒๐มี.ค. วัดหนองหัวนา ต.ฟากท่า อ.ฟากท่า จ.อุตรดิตถ์
  ๒๑-๒๒มี.ค.         วัดต้นต้อง (โพวา) ต.ฟากท่า อ.ฟากท่า จ.อุตรดิตถ์
  ๒๓มี.ค.        วัดสักใหญ่เทพนิมิต ต.ฟากท่า อ.ฟากท่า จ.อุตรดิตถ์
    ๒๔มี.ค.         วัดผักขวาง ต.ผักขวาง อ.ทองแสงขัน จ.อุตรดิตถ์
    ๒๕มี.ค.        ป่าช้าทองแสงขัน อ.ทองแสงขัน จ.อุตรดิตถ์
    ๒๖มี.ค.         วัดนาตาจูม ต.บ้านดง อ.ชาติตระการ จ.พิษณุโลก
    ๒๗มี.ค.         ห้างสวนบ้านท่าสะแก ต.ท่าสะแก อ.ชาติตระการ จ.พิษณุโลก
  ๒๘มี.ค.        วัดกลาง ต.นครไทย อ.เมืองจ.พิษณุโลก
  ๑เม.ย.           วัดกู่คำ เชียงใหม่
ในปีพ.ศ. ๒๕๓๗
    ตอนแรกขึ้นรถไป จะไปลงตั้งหลักที่วัดป่าเลไลย์ บ.จำไก่ อ. ดอกคำใต้ จ.พะเยา แต่ไปหาวัดไม่เจอ ทราบว่าเจ้าอาวาสที่รู้จักเขาไม่อยู่จึงเลยไปจุดหมายที่๒
    ตอนที่สอง จะลงตั้งหลักที่วัดสองสบ พระอาจารย์จรูญ ตามที่จดไว้ แต่ไปหาก็ไม่พบวัดอีกตามเคยจึงเลยไปอย่างไม่มีจุดหมาย รถจึงพาเลยไปบ้านสระ อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
    ๑มี.ค.             นอนป่าช้าบ้านสระ อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
    ๒มี.ค.            นอนป่าช้าบ้านมาง อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
    ๓มี.ค.            นอนสวนมะขามหน้าป่าช้าบ้านแม่เต้น ต.สะเอียบ อ.สอง จ.แพร่
    ๔มี.ค.            นอนป่าช้าบ้านสะเอียบ ต.สะเอียบ อ.สอง จ.แพร่
    ๕มี.ค.            นอนป่าช้าบ้านกลาง ต.เตาปูน สุขาภิบาล อ.สอง จ.แพร่
    ๖-๗มี.ค.        นอนถ้ำผานางคอย ต.ร้องกวาง อ.ร้องกวาง จ.แพร่
    ๘มี.ค.            นอนวัดแม่กระทิง ต.ไผ่โทน องร้องกวาง จ.แพร่
    ๙-๑๑มี.ค.      นอนที่พักสงฆ์ตุ๊รังสรรค์ สวนมะขาม พ่อนาค (ธุดงค์ สถานชาวพุทธ) บ้านห้วยโรงนาค ต.ไผ้โทน อ.ร้องกวาง จ.แพร่
    ๑๒มี.ค.         นอนสำนักสงฆ์วัดธรรมจาริก ขุนสถานบ้านแม้ว ต.สันทะ อ.นาน้อย จ.น่าน
    ๑๓มี.ค.          นอนวัดร่องส้าน ต.สันทะ จ.นาน
    ๑๔มี.ค.          นอนป่าช้าบ้านนาราบ ต.นาน้อย อ.นาน้อย จ.น่าน
    ๑๕มี.ค.         นอนโคนมะข้ามจอมปลวกทุ่งริมรั้ว บ้านบุญยืน ต.เวียงกลาง อ.เวียงสา จ.นาน
    ๑๖-๑๗มี.ค.   นอนป่าช้าเทศบาล อ.เมืองน่าน (ลอมเชียงของ)
    ๑๘-๒๕มี.ค. นอนสำนักสงฆ์ ธรรมวาทิ ( สาขาสันปง จ.เชียงใหม่ ) บ้านห้วยส้มปล่อย ต.ผาสิงห์ อ.เมือง จ.น่าน  ได้ขึ้นรถไปถึงวัดดอยกู่ไก่แก้ว อ.จุน จ.พะเยา ก็สิ้นสุด การจาริกธุดงค์เท่านี้
บันทึกพิเศษ
    สำนักดาบส ถ้ำปลา พระธาตุถ้ำปลา เราก็ได้ไปศึกษาธรรมกับท่าน ครูบาดาบส ๓-๔ ครั้ง
    สำนักดาบสเวฬุวัน บ้านดอยน้อย ป่าอ้อ อ.เมือง เชียงราย เราได้ไป ๒ ครั้ง
    วัดพญานาคราชหรือพญาสีตอง ตุ๊เจ้าภาพ แม่เลี้ยงยุพิณ แม่เลี้ยงข้าวมันไก่ ถวายบาตรเหล็ก ๘ นิ้ว ให้อาตมา วัดนี้เราไปพัก ๔-๕ ครั้ง
    วัดยางขาม ต.ยางขาม จ.ราชบุรี ได้ไปสอนปฏิบัติธรรม ๒ สมัย คือ ๑๕ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๒๙รวม ๗ วัน ๗ คืน ๗พ.ย. พ.ศ.๒๕๓๓ รวม ๗ วัน ๗ คืน
    วัดจำบอน วัดปางมดแดง อ.เชียงคำ เคยจาริกธุดงค์ไปนอน ๓-๔ ครั้ง
    บางที่บางแห่งไม่ได้ลงไว้ในที่นี้เพราะความหลงลืม สมุดบันทึกเสียหายฉีกขาดไปก็มี ตอนเป็นสามเณร พ.ศ.๒๕๑๕ เคยได้ไปศึกษา นธ. เอกและฝึกอบรมการพูด การเทศน์ธรรมะ ที่วัดอำมาตย์ อ.เทิง จ.เชียงราย
    พ.ศ.๒๕๒๓ ได้ไปศึกษาธรรม ปฎิบัติธรรมกับพระอาจารย์บุญล้วน วัดค้างหงส์ อ.จุน จ.พะเยา และที่ถ้ำผาตั้งบ้านผาตั้ง อ.ปง จ.พะเยาระหว่างเดือน ม.ค.-มี.ค. เดือนเมษายน พักแรมอยู่วัดดีดวด กรุงเทพ
    เดือน พ.ค. พ.ศ. ๒๕๒๓ ได้ไปจำพรรษาอยู่วัดป้อมแก้ว ต.แม่กลอง อ.เมือง จ.สมุทรสงคราม ได้ขอถือนิสัย ถืปฏิบัติธรรมกับพระอาจารย์ป่วน อธิโร ได้ไปศึกษาธรรมที่วัดเพชร สมุทรสงคราม ๑ ปี
    พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้ไปอยู่วัดบุญยประดิษฐ์ กรุงเทพ ๑ปี ได้ไปศึกษาพระอภิธรรมที่วัดมหาธาตุ ท่าพระจันทร์ กรุงเทพ ได้ศึกษาพระบาลี ปธ.๑-๒ ค่ออีก ๑ ปี นั้งรถจากวัดบุญยประดิษฐ์ ไปทุกวัน ได้เข้าอบรมวิปัสสนากรรมฐานกับพระเทพคณะ ๕ ๑๕ วัน ด้วยอยู่วัดบุญยประดิษฐ์นี้ก็ขอถือนิสัยกับพระอาจารย์ทวนทอง พระครูอปัฌชาพิพัฒฯ ขอถืกรรมกรรมฐานกับพระอาจารย์บรรจง เขมนนฺโท ด้วย
    พ.ศ. ๒๕๒๖ วันที่ ๕ ธ.ค. ได้ออกจาริกุดงค์จากวันบุญยประดิษฐ์ กรุงเทพ ถึงวัดห้วยข้าวก่ำ อ.จุน จ.พะเยา เป็นเวลา ๒ เดือน ถึงวัดห้วยข้าวก่ำ วันที่ ๑๘ เมษายน ๒๕๒๗
   ๒ พ.ค. ๒๕๒๖ ได้อบรมกรรมฐานวิชาครูที่วัดมหาธาตุ ท่าพระจัทร์ อีกเป็นครั้งที่ ๒ วันที่ ๘ นวาคม ๒๕๒๘ และปี ๒๕๓๑
    ได้ปฎิบัติธรรมเฉลิมพระเกียรติ ที่พุทธมณฑล วันที่ ๒๓-๒๗ พ.ค.
    พ.ศ. ๒๕๓๐ ได้ช่วยอบรมเด็กและเยาวชน อบรมเรื่อง รณรงค์ทศพิธราชธรรม ของท่าน ปัญญานันทะภิกขุ โดยพระมหาขจิต วัดดงหนองเป็ด เป็นผู้นำทีม พักตั้งค่ายนอกที่โรงเรียนเทคนิคพะเยา อ.เมือง จ.พะเยา ๗ วัน ๗ คืน
    ๒๙ มี.ค. ๒๕๒๙ ได้ไปอบรมวิชานักเทศน์และธุดงควัตร ๑๕ วัน ที่ศูนย์ธรรมสุขใจ รังสิต ของพระมหาประเสริฐ วัดโพธิ์ กรุงเทพ
    ๑๐-๑๖ พ.ย. ๒๕๒๓ ได้ไปอบรมการเผยแพร่ธรรมกรรมฐานวิชาครูที่วัดศิริพงษ์ธรรมนิมิต กรุงเทพมหานคร
    ได้รับแต่ตั้งให้เป็นครูสอนศาสนาปฎิบัติธรรมกรรมฐานนักธรรมในโรงเรียนสายสามัญปริยัติเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๖ (ร.ร. ห้วยข้าวก่ำวิทยา)
    ได้รับแต่งตั้งให้เป็นครูสอนพระปริยัติธรรม แผนกนักธรรม เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๖
    ได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระธรรมทูตอบรมประชาชน นักเรียนและเยาวชน ประจำตำบลห้วยข้าวก่ำ อ.จุน จ.พะเยา เมื่อวันที่ ๓๐ ก.ย. พ.ศ. ๒๕๓๓
    ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสวัดดอยกู่ไก่แก้ว เมื่อวันที่ ๒๔ กันยายน ๒๕๓๔
  ได้รับพระราชทาน ให้เป็นพระครูสัญญาบัตรพัดยศ จร.ชท. พระสังฆาธิการระดับเจ้าอาวาส วัดราฎร์ ชั้นโท ชื่อหรือ พระครูวิทิตธรรมโสภณ เมื่อ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๐
  ปัจจุบันบวชได้ ๒๗ พรรษา อายุ ๕๐ ปี เมื่อ ๑ ม.ค. พ.ศ. ๒๕๕๐ ได้ทำการสงเคราะห์ผู้อยากเลิกละสุรา ยาเสพติด ทุกชนิด เมื่อวันที่ ๑ มี.ค. ๒๕๓๔ ชื่อศูนย์สงเคราะห์ผู้อยากเลิกละ สุรา ยาเสพติดแห่งประเทศไทย วัดดอยกู่ไก่แก้ว สาขาที่ ๘๕๔
บันทึกพิเศษเพิ่มเติมประวัติการเรียนวิชาอาคม
    ได้เรียนวิชาอาคมกับพระเดชพระคุณท่านพระอาจารย์พระครูบาพรหมมินทร์มหาราช ( ญาณสาโร)หรือ พระครูอุปถัมภ์คณาภิรักษ์ อดีตเจ้าคณะอำเภอจุน วัดห้วยข้าวก่ำ ตอนนั้นเจ้าใต้อ๋องยังเป็นสามเณร อายุได้ ๑๑ ปี บวชได้ ๓ ปี ได้ทำการศึกษาเล่าเรียนวิทยาคม เมื่อวันที่ ๑๕ กรกฎาคม ๒๕๑๓ สมัยนั้นพระอาจารย์รูปนี้ ท่านทรงวิทยาคุณมาก ชื่อเสียงของท่านโด่งดั้งเป็นที่รู้จักเล่าลือกันไปทั่ว ยอมรับนับถือของคนทั่วไป
    ได้เรียนวิชาอาคมกับ พระเดชพระคุณหลวงพ่อคง จนฺตมาโร วัดถ้ำเขาสมโภชน์ อ.ไชยบาดาล จ.ลพบุรี เป็นสำนักปฎิบัติธรรมเผ็ดร้อน เห็นผลทันตา หรือกรรมฐานเผาขน ผู้มาศึกษาปฎิบัติธรรม ตั้งแต่ ๑๐-๑๕ นาที บางท่านบางคนก็ ๓๐ นาที หรือ ๑ ชั่วโมง แต่ก็นานไม่เกิน ๗ วัน หลวงพ่อท่านทรงวิทยาคุณมาก เล่นของออกของดีนัก คนทั้งหลาย ยอมรับนับถือ ท่านมาก ท่านใต้อ๋อง ได้เรียนวิทยาคมกับหลวงพ่อ เมื่อวันที่ ๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๒๕ ตอนนั้นท่านใต้อ๋องบวชเป็นพระแล้ว อายุได้ ๒๕ ปี บวชพระได้ ๓ พรรษา
ดอกไม้พระอริยะ หรืออะสุภะกัมมะฐาน ๑๐ อย่าง
    อสุภะกัมมัฏฐาน กรรมฐานไม่สวยงามเหมาะสำหรับผู้มีราคะจริตและกามะแนทะโดยตรง ผู้มีโลภะ โทสะ ดมหะ โดยอ้อม และมีกิเลสอื่นโดยอ้อม
    อสุภะกัมมัฏฐาน สามารถได้มีหรือถึงอัปปนาภาวนา
    รูปาวจรฌาน หรือ ปฐมฌาน เท่านั้น ถ้าไม่ชำนานปฐมฌานแล้วไม่ควรประมาท หรือไม่ควรเลื่อนไปฌานอื่น เพราะเจริญไม่ได้เลย
วิธีพิจารณา
 ผู้พิจารณาจะนั่งก็ได้ จะยืนก็ได้ เมื่อไปพึงไปทางเหนือลม ถ้าทางเหนือลมไปไม่ได้พึงเอาผ้าหรือมือปิดจมูกแล้วไป เมื่อไปถึงแล้วอย่าด่วนแลอสุภพึงกำหนดทิศที่ตนอยู่เสียก่อน พึงอยู่ทางทิศที่จะแลเห็นอสุภไดถนัด อย่าอยู่ใต้ลมกลิ่นจะเบียดเบียน อย่าอยู่เหนือลม หมู่อมนุษย์ที่สิงซากอสุภจะโกรธเคือง อย่าอยู่ให้ใกล้นัก ไกลนักจะแลไม่เห็นถนัดและใกล้นักจะไม่สบายด้วยกลิ่น พึงกำหนดโดยอาการ ๖ อย่าง คือ
    ๑.โดยสี ให้เห็นเป็นสีต่าง ๆ และกลิ่นด้วย
    ๒.โดยเพศ
    ๓.โดยสัณฐาน
    ๔.โดยทิศ
    ๕.โดยที่ตั้ง
    ๖.โดยปริเฉทเป็นหมวดหมู่ เป็นส่วนต่าง ๆ
    เมื่อพิจารณา พึงลืมตาดูอสุภนิมิตแล้ว พึงทำบริกรรม ภาวนาไปจนกว่าอุคคหนิมิตและปฏิภาคนิมิตจะเกิด ตลอดจนยังฌานและวสีให้เกิดขึ้น (วสีแปลว่า ความคล่องแคล่วหรือชำนาญ เข้าออกสมาธิหรือฌาน)
    การพิจารณาอุทธุมาตกอสุภ พึงพิจารณาแต่อสุภที่เป็นสภาคกัน คือ มีเพศเดียวกับตน
    หมวดที่ ๓ อสุภกัมมัฏฐานแปลว่าของไม่งามมี ๑๐ ข้อ (คณะอาจารย์ใหญ่เทวทูตธรรม ๑๐ อย่าง)
    ๑.พิจารณาซากศพที่เน่าพองขึ้น บริกรรมว่า อุทธุมาตกํ ปฏิกูลํ
    ๒.พิจารณาซากศพที่มีสีเขียว บริกรรมว่า วินีลกํ ปฏิกูลํ
    ๓.พิจารณาซากศพที่มีน้ำเหลืองไหลออกมา บริกรรมว่า วิปุพฺพกํ ปฏิกูลํ
    ๔.พิจารณาที่ขาดกลางตัว บริกรรมว่า วิฉิทฺทกํ ปฏิกูลํ
    ๕.พิจารณาซากศพที่สัตว์มีแร้ง กา สุนัข เป็นต้น ยื้อแย้งจิกกัดกินแล้ว บริกรรมว่า วิกฺขายิตกํ ปฏิกูลํ
    ๖.พิจารณาซากศพที่มีมือเท้าและศีรษะขาดไปอยู่ข้างหนึ่ง ๆ บริกรรมว่า วิกฺขิตฺตกํ ปฏิกูลํ
    ๗.พิจารณาซากศพที่คนมีเวร เป็นฆ่าศึก ถูกสับบั่นทอนเป็นท่อน ๆ บริกรรมว่า หตวิกขิตฺตกํ ปฏิกูลํ
    ๘.พิจารณาซากศพที่ต้องประหารด้วยยศ ตรามีโลหิตไหลอาบอยู่ บริกรรมว่า โลหิตกํ ปฏิกูลํ
    ๙.พิจารณาซากศพที่เน่าพองมีตัวหนอนคลาคล้ำไปอยู่ บริกรรมว่า ปุฬุวกํ ปฏิกูลํ
    ๑๐.พิจารณาซากศพที่ยังเหลือแต่ร่างกระดูก บริกรรมว่า อฏฺซิกํ ปฏิกูลํ
  หมายเหตุ อสุภกัมมัฏฐาน ๑๐ อย่างนี้แหละที่พระครูบาเจ้าใต้อ๋องได้เพ่งพิจารณามาแล้วและก็ได้ปั้นจำลองไว้ทั้ง ๙ ท่า ๙ ข้อ ไว้ที่ศาลาปฏิบัติธรรม วัดดอยกู่ไก่แก้ว ข้อสุดท้าย เป็นของจริง เป็นของแม่ชีหล่า แม่ของท่านครูบาเอง ๑๐ ภาพ ๑๐ ท่านี้ ให้เต็มชื่อเต็มศักดิ์ศรีว่า คณะอาจารย์ใหญ่เทวทูตธรรม ๑๐ อย่าง
นิมิตต์ ๓
                         ๑.ปริกัมมนิมิตต์ นิมิตต์ ในบริกรรม
                         ๒.อุคคหนิมิตต์ นิมิตต์ ติดตา
                         ๓.ปฏิภาคนิมิตต์ นิมิตต์ เทียบเคียง
    นิมิตต์ ติดตา หมายความว่า เห็นแล้วจำได้ไม่ลืม เห็นอยู่อย่างเดิมไม่คิดไม่เพ่งให้เป็นอย่างอื่น
    นิมิตต์ เทียบเคียง หมายความว่า เมื่อภวานาได้ติดตา เห็นชัดเจนแล้วสามารถเพ่งพิจารณาขยายได้ ย่อได้ ชำนาญในการเพ่ง พิจารณาเข้าออกนิมิตต์
    หมายเหตุ เมื่อได้นิมิตต์แล้วอย่าหลงติด คุยโอ้อวด ควรบอกพระอาจารย์ปรับปรุงแก้ไขต่อไป รู้แล้วให้ปลง ให้ละให้วาง ให้เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตาเถิด จะสำเร็จสมประสงค์ อย่างตลอดปลอดภัย...
ภาวนา ๓
                           ๑.ปริกัมมภาวนา ภาวนาในบริกรรม
                           ๒.อุปจารภาวนา ภาวนาได้ติดตา (ภาวนาเป็นอัปจาร) (จวนหรือใกล้จะแน่วแน่)
                           ๓.อัปปนาภาวนา ภาวนาแน่วแน่ (ภาวนาเป็นอัปปมานา) อัปปนาภาวนา แปล่าว่า ภาวนาแน่วแน่แล้ว
    ขั้นนิมิตต์เทียบเคียง ขณะนิมิตต์ปรากฏชัดเจนดีแล้ว
    ขั้นปฏิภาคนิมิตต์ ใกล้จะเข้าฌาน หรือท่านกล่าวว่า เป็นตัวฌานอ่อน ๆ ขั้นต้น
จาลึกเรียบเรียงโดย พรธรรมและเมตตา ด้วยความปรารถนาดีจาก พระอนิจจัง พระทุกขัง และ พระอนัตตา
ท่านใต้อ๋อง กู่ไก่
วัดดอยกู่ไก่แก้ว สนใจบูชาวัตถุมงคลคลิก